1) Şiir Sanatı, Erdoğan ALKAN, Tün Kitap
Yeni başucu kitabım olan bu kıymetli eseri özellikle edebiyatçı genç arkadaşlara tavsiye ederim. Uzun süredir baskısı olmayan Şiir Sanatı, -aynı zamanda Mülkiyeli olan- şair ve çevirmen Erdoğan Alkan’ın takdire şayan dikkati ve tecrübesi ile okuyucuya doyurucu bir tat vadediyor. Tün Kitap, son zamanlarda bastığı güzel kitaplarla gündemde. Fakat mezkûr eserin nezdimde yeri ayrı. Şiire düşkün herkesin, edebi akımların kronolojik sıra ile anlatımını, Fransız yazınının Türk şiirine etkisini en iyi şekilde anlatan bu kitabı severek okuyacağını düşünüyorum.
2) Şiir Sanatı, Yaşar Nabi NAYIR -Salih BOLAT, Varlık Yayınları
Tanpınar’dan Necatigil’e, E. Allan Poe’dan T. S. Eliot’a birçok meşhur şairin şiire dair düşüncelerinin derlendiği bu kitap ise 1948’de Yaşar Nabi tarafından yayına hazırlanmış. 2004’te ise Salih Bolat, deyim yerindeyse kitabı güncellemiş. 1940 sonrası akımları temsil eden şairlerin şiire değgin yazılarını eklemiş. Türk ve yabancı şairlerin önemli bir kısmının poetikaları hakkında kısa kısa da olsa bilgi veren Şiir Sanatı, adeta bir edebi çeşni oluşturmuş. Bu açıdan önem verdiğim bir kitap. Şiire dair fikirlerin hamasetten arınmış olarak derli toplu sunulduğu nadir eserlerden zannımca.
3) Etkilenme Endişesi, Harold BLOOM, Metis Yayınları
Bir başka başucu kitabım olan Etkilenme Endişesi’ni özellikle şiirin felsefi arka planını merak edenlere salık veririm. Bloom’un “Altı Revizyon Kategorisi” olarak adlandırdığı süreci okurken anlamakta güçlük çekilebilir. Fakat bir şairin nasıl gerçek şaire dönüştüğüne dair ustaca yorumlar göreceksiniz. Özetle, şiirsel etkilenme sonucu şair olunacağını savunan Bloom, önemli bir Amerikan edebiyat eleştirmeni. Şiir tarihini mitolojik ögelerle kendine has bir üslup ile yorumluyor ve kitabın sonunda muhakkak çoğu hususta ikna oluyorsunuz. Mesela, “Yanlış Okuma” mefhumu… Daha fazla ayrıntıya girip ipuçları vermek istemem. Şiire ve poetikaya meraklı herkese öneririm bu zor eseri.
4) Poetika Dersleri, M. Orhan OKAY, Dergâh Yayınları
Merhum Okay’ın meşhur kitabı Atatürk Üniversitesindeki muhtelif yıllarda verdiği seminerlerden teşekkül ediyor. Türkiye’de Poetika alanındaki en net çalışmalardan biridir. Cumhuriyet döneminin üç poetikası başlığıyla sınırlandırılmış gibi görünse de poetikaya ve şiir sanatına dair mühim soruların cevabı aranır bu eserde. Bidayette poetikanın basit bir tanımı yapılarak, Garip Akımı, Ahmet Haşim ve Necip Fazıl üzerinden aslında çok da uzun olmayan bir dönemin poetik fotoğrafı çekilir. Edebiyat öğrencilerinin zevkle, şiir severlerinse merakla okuyacağı hoş bir derlemedir. Orhan Hoca’nın şiire dair fikirleri olan önemli şairlerin iddialarını da nasıl ustaca çürüttüğüne tanıklık etmek isteyenler bu kitabı okumalı.
5) Uzamın Poetikası, Gaston BACHELARD, İthaki Yayınları
Fransız filozof Bachelard’ın “Mekânın Poetikası” olarak da çevrilen meşhur eserini bu listede bir bonus olarak düşünün. Çünkü mezkûr eser aslında tam bir poetika yani şiir felsefesi kitabı değil. Daha çok zihnin analitik ve bilimsel yorumlarına felsefi bir pençe atma diyebiliriz. Neden önemsiyorum bu eseri? İmgeyi ve imgelemi en iyi anlatan kitaplardan biri çünkü. “Şairlere kulak vermek gerekir.” diyen Bachelard, şiirsel üslubuyla okuyucuyu tavlıyor.
6) Baudelaire’in Poe’su, Charles Baudelaire, Sel Yayıncılık
Eski romantik yeni sembolist şair Baudelaire’in Amerikan edebiyatının muazzam ismi Edgar Allan Poe’ya olan hayranlığını hayranlıkla okuduğum ince bir kitap. Şairin toplumla ilişkisinin nasıl olması gerektiğine ve imgeleme dair önemli yorumları saptadığım için özellikle genç kardeşlerime tavsiye ediyorum. İmgelemi çok önemsiyorum. Bizzat şiirin özüdür, kendisidir imgelem. O yüzden bu kitapla hem vakit kaybetmeyecek hem de Avangardı tanıyacaksınız.
7) Poetikaya Giriş, Tzvetan Todorov, Metis Yayınları
Bulgar asılı Fransız akademisyen Todorov’un Türkçeye ilk çevrilen kitabıdır bu. Birçok kez okuduğum bu kitabın dili biraz ağır gelebilir. Ama düşünce sınırlarını zorlaması ve poetikaya farklı bir bakış açısı getirmesi bakımında önemli görüyorum. Listede tavsiye ettiğim eserler aslında “şiir nedir” sorusunun değil “şiir ne değildir” sorusunun yanıtını veriyor, bu kitap ise bana göre “poetika ne değildir” sorusunun yanıtını. Bu eserde “Yapısalcı” görüşün kendi içindeki paradokslarını görmenizi isterim.
8) Poetika, İlhan BERK, Yapı Kredi Yayınları
İkinci Yeni’nin kurucu şairi İlhan Berk’in şiire dair özgün, kısa, net ve vurucu kitabını, “coşkunun şiirde neden önemli olduğu” hususunda aydınlatıcı gördüğüm için listeye aldım. Modern şiirin poetikasını anlamak isteyenler için harika bir kitap. Hem şiirsel hem eğlenceli.
9) Yunus Emre Divanı, Ziya BAKIRCIOĞLU, Ötüken Neşriyat
Yunus’u okumak Türkçeyi okumaktır. Her listede olmazsa olmazımızdır. Bizim için şiirde “kanon” olduğu için Yunus Emre Divanını her Türk gencinin okuması gerektiğini düşünüyorum. Türk şiirin “bütüncül poetikasını” çözmek istiyorsanız birkaç mühim isim vardır. Yunus, bunların başında gelir.
10) Han Duvarları (Toplu Şiirler), Faruk Nafiz ÇAMLIBEL, Yapı Kredi Yayınları
“Poetika Önerisi” diye isimlendirilen işbu listenin sonuncusuna bir şiir kitabı iliştiriyorum. Poetika, şiirsiz okunmaz. Şiire dair meseleler bizzat şiirde halledilir. Faruk Nafiz, Türk şiirinin en maharetli ve en kusursuz isimlerinden biridir. Bu yüzden ilk sekiz sırada yer alan eserleri okuyan arkadaşlar son iki sırayı mutlaka okumalı ki kendi şiir evrenimizin şifrelerini çözebilsin.
Ne mutlu şiire sığınanlara! Esenlik dolu günlere kavuşmak dileğiyle…
Cevapla
Want to join the discussion?Feel free to contribute!